Czym w rzeczywistości są wartości?
Miałeś szczęście wygrać wielką pulę pieniężną lub szef w pracy udzielił Ci premii? Co robisz? Czy oszczędzasz na później, na ostatnią chwilę, czy wybierasz się w długo wyczekiwaną podróż, czy kupujesz coś drogiego dla siebie?
Obiecałeś, że przyjdziesz do znajomych na wesele, ale twoja córka potrzebuje uwagi i pomocy ze względu na zły stan zdrowia. Czy będziesz szukał kogoś do pilnowania dziecka, czy sam zostaniesz w domu?
Masz w planach spotkanie z przyjaciółmi w pubie, jednak ładna dziewczyna zaprasza Cię na spacer nad morze. Czy zrezygnujesz ze spędzania czasu z przyjaciółmi?
Życie składa się z niekończących się dylematów i podejmowanych decyzji. Przy dokonaniu ważnych lub mniej istotnych decyzji kierujemy się przyswojonymi wartościami. Możemy w tym samym czasie skłaniać się do odmiennych od siebie wartości. Możliwe, że nawet nie jesteśmy w pełni świadomi, które z nich traktujemy priorytetowo.
Im szybciej zidentyfikujesz to, co jest naprawdę ważne, tym skuteczniej będzie się rozwijać Twoje życie. Określając najbardziej odpowiednią dla siebie hierarchię wartości, możesz z łatwością wyznaczyć cele i dopasować do nich odpowiednie działania, aby stworzyć życie, którego pragniesz.
Czy zdajesz sobie sprawę, dlaczego dokonujesz takich wyborów, a nie innych? Twoje właściwe wartości wpływają na podejmowane przez Ciebie decyzje. Wartości te są wskazówką, jaką osobą jesteś lub chcesz zostać, w jaki sposób chcesz żyć i co jest dla Ciebie najważniejsze.
Wartości to odzwierciedlenie naszej tożsamości
Wartości są fundamentalną składową naszej tożsamości. Jeśli wolisz mówić prawdę, to wygląda na to, że charakteryzuje Cię uczciwość i szczerość. Jeśli postępujesz zgodnie z wewnętrznym głosem, to znaczy, że ufasz własnej intuicji. Jeśli nie zamieszczasz zdjęć lub filmów ze swojego życia osobistego w mediach społecznościowych, prawdopodobnie cenisz swoją prywatność.
Z wyników World Values Survey okazuje się, że wartości, które charakteryzują konkretną jednostkę, mogą zmieniać się w czasie. Głównym narzędziem takich zmian jest komunikacja.
Ma to bezpośredni wpływ na budowanie kultury, która opiera się na równości, a także na tworzenie kultury dialogu w ogóle. Ten temat jest istotny dla pracowników mediów, dla mówców i dla „zwyczajnego człowieka”, który od czasu do czasu prowadzi rozmowę z kolegą mającym inne poglądy od Twoich.
W jaki sposób wartości wywierają wpływ? Jak potężny może być ten przekaz?
1. Rozumienie
Ma to ogromne znaczenie. Nie tylko ze względu na chęć przekazania informacji, ale także z powodu tego, kim jest nasz odbiorca, co się z nim stanie i jak odbierze nasze słowa w związku z tym.
2. Emocje
Zdecydowana większość decyzji podejmowanych przez ludzi opiera się na emocjach. Dopiero później zwracają się do racjonalnego myślenia, aby uzasadnić te decyzje. Emocje, które zostały ukształtowane przez doświadczenie i środowisko, działają jak filtr. Filtrują one docierające do nas informacje i stanowią podstawę zrozumiałych koncepcji otaczającego nas świata. Decyzje o współpracy z innymi podejmujemy ze względu na tło emocjonalne, które odczuwamy podczas komunikacji z nimi.
3. Komunikaty
Różne komunikaty aktywują różne ramy poznawcze. Podam przykład: w społeczeństwie monokulturowym nie ma przyjętych granic w stosunku do uchodźców. Komunikat negatywny („kryzys” czy „fala uchodźców”) generuje odpowiednie emocje, natomiast komunikat pozytywny (solidarność z osobami potrzebującymi) w konsekwencji wywołuje emocje pozytywne, takie jak współczucie i odpowiedzialność.
Komunikując się z innymi, staraj się unikać języka manipulacji. Z reguły narzucamy wartości, w które sami szczerze wierzymy. W rozmowach trzymaj się komunikatów opartych na absolutnej prawdzie, dzięki czemu będziesz miał niezwykle pozytywny wpływ na osobę, z którą rozmawiasz. Najważniejszym aspektem interakcji międzyludzkich jest szacunek do odbiorcy. Wszyscy mamy pewien system wartości, który porządkuje nasz świat. Mamy prawo nie zgadzać się z czyimś systemem, ale nie dewaluować go czy dehumanizować.
Przygotowaliśmy dla Ciebie listę wartości, którą możesz pobrać poniżej.
Literatura polecana:
- https://www.worldvaluessurvey.org/ (World Values Survey), viewed: 5 stycznia 2023
- Mieczysław Łobocki – “Pedagogika wobec wartości”, wyd. Kontestacje pedagogiczne, Kraków 1993, red. Bogusław Śliwerski
- Maria Misztal – “Problematyka wartości w socjologii”, wyd. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980
- Bogusław Mróz – “W poszukiwaniu nowych wartości. Badania hierarchii wartości u młodzieży liceum prywatnego”, wyd. Kontestacje pedagogiczne, Kraków 1993, red. Bogusław Śliwerski
Autor: Lev Ruts